Həyat Vicdanlıdırmı? Yoxsa Sadəcə Davam Etmək Üçündür?
Ramin Muğalov
Mən tez-tez bu barədə düşünürəm: həyat vicdanlıdırmı? Yoxsa onun yeganə məqsədi, soyuq qanlı bir sistem kimi, sadəcə davam etmək, hər nəyin bahasına olursa-olsun dövrünü sürdürməkdir?
Çünki əgər həyat vicdanlı olsaydı, zülmlər olmazdı, bəzi insanlar əzab çəkməzdi, təbiət heç kəsi səbəbsiz xəstə etməzdi. Vicdanlı bir həyat düşüncəsi romantik görünür. Amma reallıqda həyat sanki bir məqsədə xidmət edir — davam etmək.
Həyatın Təbii Qanunları və Vicdan Yoxluğu
Həyata baxanda görürük ki, o, heç bir fərqi nəzərə almır. Güclü olan yaşar, zəif olan ya sıradan çıxar, ya da məhv olar. Təbiətdə "vicdan" deyilən anlayış yoxdur.
Zəif ceyranı pələng parçalayır — heç bir təəssüf hissi olmadan.
Ağaclar bir-birinin günəşini kəsir — yaşamaq uğrunda.
Hər canlı, yaşamaq üçün başqa canlıya zərər vurur.
Bu, həyatın “vicdanı” deyil, onun sadəcə mexanizminin — davamlılıq mexanizminin göstəricisidir.
Tibb Olmasaydı: Təbiətə Qarşı Gəlib, Əslində Nə Edirik?
Keçən dəfə bir dostumla söhbət edirdik, o mənə sual verdi:
> "Tibb olmasaydı, dünya necə olardı?"
Və düşündüm... Tibb təbiətin bu sərt qanunlarına qarşı çıxmaq üçün bizim icad etdiyimiz vasitədir. Əslində təbiət zəifləri seçir, xəstələri sıradan çıxarır. Biz isə insan olaraq buna qarşı mübarizə aparırıq.
Biz xəstəni sağaldırıq, halbuki təbiət onu sıradan çıxarardı.
Biz orqan transplantasiyası edirik, halbuki təbiət onun ölməsini istəyərdi.
Biz xəstə uşaqları yaşadırıq, halbuki təbiət onları yaşatmazdı.
Bu, təbiətə qarşı bir üsyandır. İnsan tibbi icad etməklə həyatın bu amansız qaydasını sındırmağa çalışır. Bəlkə də insanlığın əsl böyüklüyü də bundadır — yalnız yaşamaq üçün deyil, həm də yaşatmaq üçün çalışmaq.
Həyatın Məqsədi: Vicdan Yox, Davamlılıq
Həyat mexanizm kimi qurulub. Onun mexanizmində məqsəd yalnız budur — nəsil artırmaq, davam etmək, çoxalmaq, çevrilmək.
Həyat “mənəviyyatlı” deyil, “vicdanlı” deyil. Həyat şərtləri pozanı bağışlamır. Əgər xəstədirsənsə — təbiət üçün bu, sadəcə statistikadır.
Biz isə insanlar olaraq, bu mexanizmin içində, özümüzə bir vicdan dünyası qurmuşuq. Biz təbiətin davamlılıq instinktinə qarşı, insanlıq adına, mərhəmət və sevgi adına nələrsə etməyə çalışırıq.
Bəs Onda Nə Edirik? Həyata Qarşı, Yoxsa Onun Bir Parçası Olaraq Davam Edirik?
Bəlkə də sual budur: Biz tibblə, vicdanla, mərhəmətlə təbiətə qarşı çıxırıq?
Yoxsa biz, əslində, həyatın təkamülündə yeni bir mərhələ yaradıb, onun öz içində yeni bir vicdan səviyyəsi formalaşdırırıq?
Çünki insan olaraq bizim fərqimiz — yaşamaq üçün deyil, yaşatmaq üçün yaşamağa çalışmaqdır.
Biz təbiəti məğlub etmirik — biz onu dəyişdiririk, insaniləşdiririk.
Son Sözüm
Həyat bəli, soyuqdur. Həyat bəli, vicdansızdır. Həyat yalnız öz davamlılığını düşünür.
Amma insan, həyatın içində öz vicdanını yaratmağa qadir yeganə varlıqdır.
Ona görə də mən deyirəm:
Həyatın məqsədi — davam etməkdir.
İnsanın məqsədi isə — vicdanla yaşamaqdır.
Bizim fərqimiz də bundadır!