Biz azərbaycanlılar olaraq, dünya sivilizasiyasına rəng qatan bir millətik. Bizim unikal "yemək + toy + meyxana" formulumuz var. Əgər həyat bu qədər rəngarəngdirsə, nəyə görə vaxtımızı mənasız "elm", "texnologiya" və ya "fəlsəfə" kimi dərinsizliklərə sərf edək? Axı zəhmət çəkmədən, dərin düşünmədən yaşamaq daha rahatdır.

Maraqlıdır, dünya miqyasında qəbul olunan alimlərə baxanda adama elə gəlir ki, onlar heç vaxt 3 saatlıq meyxana dinləməyiblər. Nə qədər yazıqdılar, deyilmi? Halbuki, bizim burada toyda canlı ifa edilən 14-cü "ara mahnısı" insana əsl zövq verir.

Azərbaycan cəmiyyətinin inkişaf yolundakı ən böyük uğuru nədir, bilirsinizmi? Əlbəttə ki, bayağı musiqilər, qeyri-adi dərəcədə mənasız televiziya şouları və "ömürlük taksi" karyeraları! Biz millət olaraq sanki xüsusi bir genetik kodla proqramlaşdırılmışıq: hər şeyə qeyri-ciddi yanaşmaq və ən az səy göstərərək həyatı başa vurmaq.

Bir düşünün, dünya elm və texnologiya sahəsində inqilablar edərkən, bizim üçün hələ də ən mühüm sual budur: "Bu gün hansı toy var?" Yaxud: "Meyxanada kimin qafiyəsi daha güclüdür?" Elmə maraq? O nədir, yeyilir? Bizim üçün oxumaq, araşdırmaq, nələrisə yaratmaq elə də vacib deyil, çünki musiqi zövqümüz çox üstündür!
Əlbəttə, bayağı pop mahnıları və ya günümüzün dəyişməz "azyaşlı meyxanaçı" trendini nəzərdə tuturuq.

Bəs niyə elmdən bu qədər uzağıq? Cavab sadədir: çünki elm çətindir. Kitab oxumaq vaxt aparır, araşdırma aparmaq zəhmətlidir, texnologiya yaratmaq isə risksiz deyil. Amma meyxana? Orada sadəcə "yerli-yersiz qafiyə" vurursan, hər kəs əl çalır və sən də özünü dahiyanə hiss edirsən. Həyatda bundan rahat nə ola bilər?

Azərbaycan televiziyasına gələk. "Düşük" şou proqramlarımız olmadan necə yaşaya bilərdik? Ən vacib milli dəyərimiz olan bu şoular bizə hər gün "kim-kiminlə, harada, nə etdi" suallarını cavablandırmağa kömək edir. Bu proqramların əsas məqsədi elə insanın beynini minimum aktivlikdə saxlamaqdır. Axı beynini yormağa nə ehtiyac var? İnsanlar dünyanın yaradılışını müzakirə edir, biz isə "toyda kimin qızılını daha çox yığıb" deyə qızğın debat aparırıq.

Sonra gələk iş məsələsinə. Azərbaycanda hər küçədə ən prestijli "iş yeri" tapmaq olar – taksi! Taksi fəaliyyəti ilə məşğul olmaq azadlıq, sərbəstlik və "qaçılmaz monotonluq" deməkdir. Taksi sürücüsü olmaq üçün nə lazımdır? Heç nə. Heç bir təhsil, təcrübə və ya səriştə tələb edilmir. Axı, zəhmətsiz pul qazanmaq ən böyük arzudur. Elm, texnologiya, innovasiya isə boş söhbətlərdir.

Bəs bizim gənclərimiz? Onlar hər gün sosial mediada boş "challenge"lərdə iştirak edir, günlərini mənasız qısa videolar çəkərək keçirirlər. Fikirləşirsən ki, bu qədər enerjini daha faydalı bir şeyə sərf edə bilərdilər, amma yox! Çünki düşünmək, araşdırmaq və öyrənmək vaxt aparır, "like"lar isə ani zövq verir.

Bir sözlə, biz cəmiyyət olaraq qəribə bir balans tutmuşuq: həyatımızı mənasız şeylərlə doldururuq, sonra da dünya standartlarından geri qaldığımızı görüb şikayət edirik. Halbuki, problem çox sadədir: özümüzü dəyişmək üçün heç nə etmirik.

Bəs çıxış yolu nədir? Əlbəttə ki, bu barədə düşünməyəcəyik, çünki düşünmək də zəhmətlidir. Niyə beynimizi yoraq ki? Gəlin, ən yaxşısı, bir az meyxana dinləyək, bir-iki "ara mahnısı" oxuyaq və sabah yenə eyni şeyləri edəcəyimizi bilə-bilə bu günü də belə başa vuraq.